Wzmocnijmy konstytucyjne gwarancje dla wolności sumienia i religii!
Zapoznaj się z propozycjami zmian w polskim prawie!
W kierunku urzeczywistnienia wolności sumienia i religii. Propozycje zmian legislacyjnych na rok wyborczy
Polska konstytucja dobrze chroni wolność sumienia i religii obywateli RP. W dzisiejszym czasie stanowi ona tamę dla antyreligijnych postulatów radykalnej lewicy, która aktywizuje się również w Polsce. Wzmożony ruch antyreligijny oraz coraz głośniej podnoszone postulaty dotyczące ograniczenia prawa Polaków do wyznawania swojej wiary oraz postępowania w zgodzie z własnym sumieniem skłaniają nas do podjęcia działań mających na celu wzmocnienie konstytucyjnych gwarancji. Dlatego Instytut Ordo Iuris przygotował pakiet propozycji zmian legislacyjnych, które zawarto w publikacji “W kierunku urzeczywistnienia wolności sumienia i religii. Propozycje zmian legislacyjnych na rok wyborczy”. Zachęcamy do jego pobrania.
W broszurze opracowanej przez Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris nasi eksperci przygotowali trzy gotowe projekty ustaw, a także zaproponowali zmiany prawne w trzech następnych obszarach dotyczących wolności religii i sumienia.
Lepsza ochrona wolności sumienia
Zmiana statusu kapelana szpitalnego
Wolność uczestnictwa w zgromadzeniach religijnych a stan epidemii
Reforma nauczania religii
Korekta warunków nabywania uprawnień przez kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce
Rozwiązania dotyczące Funduszu Kościelnego
Gotowe projekty ustaw
Zmiana statusu kapelana szpitalnego
Epidemia COVID-19 uwypukliła problem z dostępem do posługi kapłańskiej podczas pobytu w szpitalu. Potrzebujemy systemowego i funkcjonalnego włączenia funkcji kapelana szpitalnego w zespół przepisów regulujących działanie służby zdrowia. Nasz projekt ustawy zawiera także propozycję uregulowania sytuacji prawnej szpitalnych miejsc sprawowania kultu oraz pomieszczenia przyznawanego do pełnienia posługi kapelańskiej. Personel medyczny w wielu przypadkach jest w podobnej sytuacji, co pacjenci w zakresie dostępności opieki duszpasterskiej oraz możliwości uczestnictwa we Mszy Świętej. Dlatego nasz projekt zabezpiecza również prawo do praktykowania religii u medyków.
Wolność uczestnictwa w zgromadzeniach religijnych a stan epidemii
Okres pandemii COVID-19 był czasem daleko idących ograniczeń podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela. Jedną z najbardziej ograniczonych wolności była wolność sumienia i religii. W celu zabezpieczenia tych praw, Instytut Ordo Iuris proponuje wyraźne potwierdzenie wyłącznej kompetencji kościołów i związków wyznaniowych o uregulowanym statusie prawnym do ustanawiania ograniczeń związanych z sytuacją sanitarną w zakresie organizowania i sprawowania kultu religijnego. Jest to potwierdzenie konstytucyjnej zasady autonomiczności oraz wzajemnej niezależności kościołów i związków wyznaniowych od państwa.
Lepsza ochrona wolności sumienia
Jakkolwiek zatem Konstytucja RP w art. 53 ust. 1 zapewnia każdemu prawo do sprzeciwu sumienia, to niestety nie stanowi to w praktyce wystarczającej gwarancji przestrzegania tego prawa, nawet przez sądy. Realizując konstytucyjną ochronę sumienia, do polskiego porządku prawnego na poziomie ustawowym należy wprowadzić przepis potwierdzający, że prawo do sprzeciwu sumienia należy do istoty wolności sumienia. Ustawa opracowana przez Instytut Ordo Iuris będzie chroniła wolność sumienia zarówno przedstawicieli profesji medycznych, jak i przedsiębiorców oraz osób pozostających w stosunku pracy.
Inne rozwiązania prawne
Reforma nauczania religii
W obecnym stanie prawnym ani religia, ani etyka nie są umieszczone w wykazie przedmiotów dodatkowych na egzaminie maturalnym. W związku z tym absolwenci szkół ponadpodstawowych nie mają możliwości podejścia do egzaminu z tych przedmiotów. Uważamy, że należy dodać religię do wykazu przedmiotów dodatkowych, z których można zdawać pisemny egzamin maturalny. Arkusz tego egzaminu powinien zostać opracowany przez komisję złożoną z ekspertów kościelnych, którzy mogliby zostać włączeni w struktury CKE w wymaganym zakresie.
Korekta warunków nabywania uprawnień przez kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce
Warunki rejestracji nowych wspólnot religijnych w Polsce są bardzo liberalne i opierają się zasadniczo na złożeniu wniosku przez grupę co najmniej 100 obywateli, w którym to dokumencie podstawowym elementem podlegającym ocenie jest informacja o dotychczasowych formach życia religijnego i metodach działania związku wyznaniowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także o podstawowych celach, źródłach i zasadach doktrynalnych oraz obrzędach religijnych. Krajowe rozwiązania powinny zmierzać w takim kierunku, aby ponownie przemyśleć uprawnienia, jakie wszystkim kościołom i innym związkom wyznaniowym o uregulowanej sytuacji prawnej przyznaje się w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania czy ustawach szczególnych, a szerokie uprawnienia w sferze edukacji, kultury czy finansów powinny być dostępne dla wspólnot religijnych dopiero po uchwaleniu w odniesieniu do nich ustawy partykularnej, wzorując się na rozwiązaniach węgierskich oraz czeskich.
Rozwiązania dotyczące Funduszu Kościelnego
Najdokładniejsze szacunki wskazują, że władza ludowa przejęła około 144 738,2781 ha nieruchomości ziemskich należących do Kościoła Katolickiego, zaś pojawiająca się w doktrynie wielkość 155 000 ha jest prawdopodobna w odniesieniu do obszaru upaństwowionych nieruchomości ziemskich wszystkich pokrzywdzonych wspólnot religijnych. Odpowiedzią na tą niesprawiedliwość miał być nieco już przestarzały Fundusz Kościelny, który powinien zostać zlikwidowany. W tej materii jawią się dwa rozwiązania. Pierwszym jest pełna restytucja dóbr kościelnych, drugim jest wprowadzenie obywatelskiego odpisu podatkowego, który najlepiej przystaje do realiów państw demokratycznych.
